Tajemnica bankowa to jeden z fundamentów zaufania między klientem a bankiem. Chroni prywatność – zarówno osób fizycznych, jak i firm – obejmując dane o kontach, transakcjach, kredytach, a nawet sam fakt relacji z bankiem. I co ważne, obowiązuje również po śmierci klienta.
Najważniejsze informacje w pigułce
- Tajemnica bankowa obejmuje wszystkie informacje o Twoich finansach, także po śmierci.
- Działa wobec każdego: osób prywatnych, firm, spółek.
- Może być uchylona tylko na podstawie prawa, na przykład przez sąd lub urząd.
- Klient ma prawo wyrazić pisemną zgodę na ujawnienie danych w precyzyjnym zakresie.
Co to jest tajemnica bankowa?
Zgodnie z art. 104 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, bank nie ma prawa ujawniać osobom trzecim żadnych informacji o kliencie bez wyraźnej podstawy prawnej. Dotyczy to danych osobowych, sald, przelewów, historii kredytowej, lokat, nagrań rozmów z infolinią i wszelkiej dokumentacji.
Zasady poufności obowiązują nie tylko pracowników banku, ale także analityków, zleceniobiorców, informatyków i zewnętrzne firmy przetwarzające dane.
Bank nie może zasłaniać się tajemnicą wobec samego klienta – masz prawo do wglądu we wszystkie informacje, które Cię dotyczą i które bank pozyskał przy zawieraniu oraz obsłudze umów.
Kogo dotyczy tajemnica bankowa?
Każdego klienta – niezależnie od formy prawnej. Nie można przekazać informacji nawet najbliższej rodzinie bez precyzyjnego upoważnienia. Dotyczy to również kont firmowych i spółek.
Jakie dane są objęte tajemnicą?
Tajemnica bankowa obejmuje wszelkie informacje związane z obsługą klienta:
- dane osobowe i numery kont,
- historia transakcji, salda, limity,
- informacje o kredytach, lokatach i kartach,
- dokumenty, korespondencję, nagrania audio.
Bank nie potwierdzi nawet, czy dana osoba posiada rachunek, bez odpowiedniej podstawy prawnej.
Jak długo obowiązuje tajemnica bankowa?
Nie kończy się wraz z zamknięciem konta czy spłatą kredytu. Chroni dane również po śmierci klienta. Bez orzeczenia sądu lub zgody uprawnionego spadkobiercy bank nie udostępni informacji, nawet po latach.
Tajemnica bankowa a RODO – ważne rozróżnienie
| Zakres | Tajemnica bankowa | RODO | PSD2 (Open Banking) |
|---|---|---|---|
| Podstawa prawna | Art. 104 i 105 ustawy – Prawo bankowe | Rozporządzenie UE 2016/679 (GDPR) | Dyrektywa PSD2 (2015/2366/UE) |
| Zakres ochrony | Dane związane z czynnościami bankowymi | Wszystkie dane osobowe | Dane rachunku udostępnione na życzenie klienta |
| Komu można udostępnić dane? | Tylko instytucjom z ustawy lub osobie z pisemnym upoważnieniem | Na podstawie zgody lub innej przesłanki przetwarzania | Licencjonowanym TPP po zgodzie klienta |
| Czy klient sam decyduje o przekazaniu danych? | Tylko w formie pisemnej zgody o precyzyjnym zakresie | Tak, na podstawie dowolnej formy zgody | Tak, zgoda jest warunkiem działania TPP |
| Czy bank może działać samodzielnie? | Nie, wyłącznie na wniosek uprawnionych instytucji | Tak, na przykład jako administrator danych | Nie, TPP inicjuje zapytanie, klient wyraża zgodę |
| Czy regulacje się wykluczają? | Regulacja sektorowa (lex specialis) dla działalności bankowej | Obowiązuje ogólnie, obejmuje dane osobowe w wielu sektorach | Uzupełnia zasady dostępu do danych rachunków płatniczych |
Jak widać w tabeli, tajemnica bankowa to regulacja szczególna (lex specialis) w obszarze działalności bankowej. RODO i tajemnica bankowa stosują się równolegle: rozporządzenie ogólne reguluje zasady przetwarzania danych osobowych, a przepisy sektorowe dodatkowo ograniczają możliwość ujawniania informacji przez bank. Nie da się uchylić tajemnicy ogólną zgodą marketingową, potrzebne jest konkretne upoważnienie lub przepis ustawy.
Jak to działa po śmierci klienta?
To jeden z najczęstszych problemów spadkobierców. Bank nie udzieli informacji telefonicznie, nawet małżonkowi. Aby uzyskać dane, należy przedstawić:
- prawomocne postanowienie o nabyciu spadku lub
- zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia.
⚖️ Sąd może samodzielnie wystąpić do banku o dane w toku sprawy spadkowej. Komornik może uzyskać informacje przy sporządzaniu spisu inwentarza.
💡 Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z opcji dyspozycji wkładem na wypadek śmierci: środki (do 20-krotności średniego wynagrodzenia) mogą trafić do wskazanej osoby bez postępowania spadkowego.
Kiedy bank może ujawnić dane?
Na mocy art. 105 Prawa bankowego dane można przekazać wyłącznie instytucjom publicznym i wybranym podmiotom, w ściśle określonych sytuacjach oraz co do zasady na wniosek:
- ⚖️ Sąd, prokuratura – w sprawach karnych, skarbowych, cywilnych;
- 📊 Urząd skarbowy – w ramach kontroli, postępowania lub STIR;
- ⚖️ Komornik – w postępowaniu egzekucyjnym oraz przy spisie inwentarza;
- 📉 KNF – w ramach nadzoru nad rynkiem finansowym;
- 🛡️ ABW, CBA, GIIF – przy podejrzeniach prania pieniędzy lub oszustw;
- ⚖️ Syndyk, nadzorca sądowy, zarządca – w zakresie niezbędnym do prowadzenia postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, zgodnie z nowelizacją Prawa bankowego z 2025 r.
Od 2025 r. katalog podmiotów uprawnionych do otrzymywania informacji objętych tajemnicą bankową został rozszerzony właśnie o syndyków, nadzorców sądowych i zarządców. Zakres przekazywanych danych jest każdorazowo ograniczony celem postępowania.
Pełnomocnictwo i zgoda klienta
Klient może sam zdecydować, komu bank przekaże dane, o ile zrobi to precyzyjnie:
- poprzez pisemne pełnomocnictwo,
- zgodę na piśmie z określonym zakresem.
Dostęp pełnomocnika obejmuje tylko to, co zostało wskazane, na przykład tylko rachunek bieżący, bez kredytów czy lokat.
Reklama - Ekspert kredytowy
Współwłasność rachunku a tajemnica bankowa
Przy kontach wspólnych:
- każdy właściciel ma wgląd w całą historię konta,
- nie można ukryć danych przed współwłaścicielem,
- osoby trzecie otrzymują dane tylko za zgodą obu stron.
Open Banking – wyjątek od tajemnicy
Dzięki dyrektywie PSD2 klient może samodzielnie udostępnić dane podmiotom trzecim, na przykład aplikacjom TPP (Third Party Providers) lub narzędziom do zarządzania budżetem.
- Proces inicjuje użytkownik, nie bank.
- To Ty decydujesz o zakresie i czasie udostępnienia.
Bank nadal musi respektować tajemnicę bankową – udostępnienie danych odbywa się na podstawie wyraźnej zgody klienta i w ramach bezpiecznych interfejsów.
Konsekwencje naruszenia tajemnicy bankowej
🔗 Złamanie przepisów grozi surowymi karami:
- grzywną do 1 000 000 zł i karą pozbawienia wolności do 3 lat,
- 💰 odszkodowaniem cywilnym dla klienta,
- zadośćuczynieniem za naruszenie dóbr osobistych.
Odpowiada zarówno ten, kto dane ujawnił, jak i ten, kto je przyjął, jeśli wiedział, że są poufne.
Tajemnica bankowa a firmy
Zasada poufności dotyczy też kont firmowych:
- transakcji, sald, lokat firmowych,
- obrotów, limitów, historii konta.
Kontrahent nie uzyska żadnych informacji bez pisemnej zgody właściciela firmy lub odpowiedniej podstawy prawnej.
Jak to wygląda w innych krajach?
W całej Unii Europejskiej obowiązują zbliżone standardy poufności danych bankowych:
- 🇩🇪 Niemcy – Bankgeheimnis uregulowane w przepisach cywilnych i nadzorczych,
- 🇫🇷 Francja – tajemnica zawodowa w prawie cywilnym i bankowym,
- 🇪🇸 Hiszpania – ochrona klienta w ramach prawa konsumenckiego i regulacji bankowych.
📡 Dodatkowo, większość krajów (w tym UE i Szwajcaria) wdrożyła tzw. CRS (Common Reporting Standard). Banki przekazują automatycznie dane o rachunkach nierezydentów do krajów ich rezydencji podatkowej, w ramach walki z unikaniem opodatkowania. To jeden z najważniejszych mechanizmów ograniczających tajemnicę bankową w skali międzynarodowej.
FAQ – najczęstsze pytania o tajemnicę bankową
Czy bank może odmówić udzielenia informacji samemu klientowi?
Nie. Bank nie może zasłaniać się tajemnicą bankową wobec własnego klienta i ma obowiązek udostępnić mu informacje na temat jego rachunków i umów, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i weryfikacji tożsamości.
Czy bank może przekazać informacje o rachunku małżonkowi bez zgody klienta?
Co do zasady nie. Małżonek nie otrzyma danych objętych tajemnicą bankową bez odpowiedniego umocowania, na przykład pełnomocnictwa, wspólnego rachunku lub podstawy prawnej wynikającej z przepisów szczególnych czy orzeczenia sądu.
Czy mogę cofnąć zgodę udzieloną aplikacji TPP w ramach PSD2?
Tak. Klient może w każdej chwili cofnąć zgodę na dostęp TPP do danych rachunku. Od momentu odwołania zgody podmiot trzeci nie ma już podstaw do dalszego przetwarzania nowych danych z rachunku.
Czy bank musi przekazać dane na żądanie prokuratora lub sądu?
Tak, jeśli wniosek pochodzi od uprawnionego organu i spełnia wymogi ustawowe. Bank jest wtedy zobowiązany uchylić tajemnicę bankową w zakresie określonym we wniosku lub postanowieniu.
Czy tajemnica bankowa obowiązuje po zamknięciu rachunku albo spłacie kredytu?
Tak. Zamknięcie rachunku czy spłata kredytu nie kończą obowiązywania tajemnicy bankowej. Bank nadal musi chronić informacje o byłym kliencie.
Czy kontrahent może zweryfikować saldo na koncie firmowym?
Nie. Kontrahent nie uzyska od banku informacji o saldzie ani historii rachunku firmowego bez zgody właściciela lub innej podstawy prawnej, na przykład tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym.
Czy CRS oznacza całkowite zniesienie tajemnicy bankowej?
Nie. CRS wprowadza zautomatyzowaną wymianę informacji podatkowych między administracjami skarbowymi różnych państw, ale dotyczy ściśle określonych danych i nie daje nieograniczonego dostępu do informacji dla dowolnych podmiotów prywatnych.
Źródła
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jednolity, ISAP) – dostęp online w serwisie Sejmu RP.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (RODO/GDPR) – tekst opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE.
- Dyrektywa PSD2 (2015/2366/UE) oraz materiały KNF dotyczące otwartej bankowości i TPP.
- Informacje Ministerstwa Finansów oraz OECD na temat CRS (Common Reporting Standard) i automatycznej wymiany informacji podatkowych.
Aktualizacja artykułu: 08 grudnia 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.