Przelewy bankowe to codzienność dla każdego posiadacza konta osobistego lub firmowego. Niezależnie od tego, czy płacisz rachunki, robisz zakupy online, czy przekazujesz kieszonkowe dziecku – te operacje odbywają się niemal niezauważalnie. A jednak to od nich zależy terminowość Twoich płatności, kontrola nad budżetem i bezpieczeństwo pieniędzy. Ten poradnik pomoże Ci zrozumieć, jak działają przelewy krajowe i zagraniczne, czym się różnią, i jak je wykorzystać w praktyce – bez niespodzianek i opóźnień.
Czym są przelewy bankowe i jak je dzielimy?
Przelew bankowy to instrukcja przesłania pieniędzy z jednego konta na drugie. W zależności od miejsca docelowego i technologii, dzielimy je na krajowe i zagraniczne.
Przelewy krajowe obejmują transakcje realizowane w Polsce w złotówkach:
- Przelewy wewnętrzne – w obrębie tego samego banku
- Przelewy zewnętrzne – między bankami, czyli:
- Standardowe – w systemie Elixir
- Natychmiastowe – przez Express Elixir lub BlueCash
- Wysokokwotowe – w systemie SORBNET2
- Przelewy mobilne – np. BLIK na telefon
Przelewy zagraniczne to wszystkie operacje poza granicami Polski. Obejmują systemy SEPA (dla euro w Europie) oraz SWIFT (dla wszystkich walut i kierunków).
Jak działa Elixir – standardowy przelew między bankami?
Elixir to podstawowy system rozliczeniowy w Polsce. Działa w dni robocze i przetwarza przelewy w trzech sesjach: porannej, popołudniowej i wieczornej. Ostateczny czas dotarcia pieniędzy zależy od godzin sesji w banku nadawcy i odbiorcy.
Dla przykładu:
- PKO BP: sesje wychodzące – 08:00, 11:45, 14:30; przychodzące – 11:30, 15:10, 17:30
Przelewy Elixir są zwykle darmowe i idealnie sprawdzają się przy standardowych płatnościach, jeśli czas nie gra roli.
Przelewy natychmiastowe: Express Elixir, BlueCash i BLIK na telefon
Jeśli liczy się czas, lepiej wybrać przelew natychmiastowy. Działa w kilka sekund, niezależnie od dnia tygodnia.
Porównanie najpopularniejszych opcji:
| Typ przelewu | Szybkość | Koszt (typowy) | Dostępność | Limit kwoty | Typowe zastosowanie |
|---|---|---|---|---|---|
| Elixir | Od kilku godzin do 1 dnia | 0 zł | Dni robocze | Brak | Standardowe przelewy |
| Express Elixir | Do 15 sekund | 5–10 zł | 24/7 | Do 100 000 zł | Pilne płatności |
| BlueCash | Do kilku minut | 2–5 zł | 24/7 | Wg banku | Zakupy, spłata kredytu |
| BLIK na telefon | Natychmiast | 0 zł | 24/7 | 1–5 tys. zł | Przelewy prywatne |
BLIK na telefon to funkcja przelewu P2P (person to person) – wystarczy znać numer telefonu odbiorcy. Przelew jest natychmiastowy i darmowy. Można też skorzystać z opcji „Poproś o przelew BLIK”, jeśli to Ty czekasz na pieniądze.
Dla porównania: BLIK kodem to metoda płatności w sklepach i online, a nie przelew.
Kiedy używa się przelewu SORBNET2?
SORBNET2 obsługuje przelewy o wysokiej wartości – przede wszystkim te powyżej 1 mln zł. Realizowany jest w czasie rzeczywistym, bez pośredników. Można go użyć także dla mniejszych kwot, np. przy zakupie mieszkania lub przetargu.
System działa w dni robocze do ok. 15:30. Opłata? Od 20 do 50 zł, w zależności od banku.
Przelew SEPA – szybkie euro w Europie
Przelew SEPA to bezpieczny i szybki sposób na przesłanie euro w obrębie krajów UE, ale także m.in. do Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Norwegii. Rozliczenie trwa maksymalnie 1 dzień roboczy.
Przelewy SEPA:
- działają w systemie SHA – każda strona pokrywa koszty swojego banku
- są często bezpłatne w bankowości internetowej
- mogą być realizowane w trybie ekspresowym, jeśli zlecone rano
Przelew z konta prowadzonego w euro pozwala uniknąć niekorzystnego przewalutowania.
SWIFT – przelew na cały świat. I pułapki z tym związane
SWIFT obsługuje przelewy w dowolnej walucie do każdego kraju, ale opiera się na sieci banków pośredniczących. Każdy z nich pobiera własną opłatę. Końcowy koszt jest trudny do przewidzenia – nadawca nie wie, ile banków przejdzie po drodze.
Opcje kosztowe:
- OUR – wszystko płaci nadawca
- SHA – koszty dzielone
- BEN – wszystko płaci odbiorca
Zanim zdecydujesz się na przelew SWIFT, sprawdź alternatywy:
- Wise, Revolut, Zen.com – taniej i szybciej
- lepszy kurs wymiany niż w banku
- brak pośredników = przewidywalna opłata
Split Payment – specjalny przelew dla firm
Split Payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP), polega na tym, że kwota netto trafia na zwykłe konto odbiorcy, a VAT – na specjalne subkonto VAT. Mechanizm ten obowiązuje przy wybranych transakcjach B2B i stanowi zabezpieczenie przed wyłudzeniami.
Automatyczne płatności: zlecenie stałe i polecenie zapłaty
Obie usługi automatyzują płatności, ale różnią się szczegółami:
- Zlecenie stałe – przelew na stałą kwotę, np. czynsz
- Polecenie zapłaty – odbiorca pobiera dynamiczną kwotę, np. za media
Warto korzystać z obu opcji – dostosowując je do rodzaju płatności.
Błąd w przelewie lub oszustwo – co robić?
Gdy przelew trafił do złej osoby:
- jeśli nie opuścił banku – da się go anulować
- jeśli już wyszedł – złóż reklamację
- odbiorca ma 30 dni na zwrot; potem możesz iść do sądu
W przypadku oszustw (np. phishing), pomocna może być procedura chargeback – bank odzyskuje środki, jeśli płaciłeś kartą.
Aktualne metody oszustw:
- fałszywe SMS-y „na dopłatę do paczki”
- rzekomi pracownicy banku proszący o instalację AnyDesk
- wiadomości od „znajomego” z prośbą o przelew BLIK
Warto też korzystać z usługi „Sprawdź numer IBAN”, która pomaga potwierdzić, czy rachunek należy do osoby fizycznej czy firmy.
Przyszłość przelewów: SEPA Instant, ISO 20022 i otwarta bankowość
Dwa trendy zmienią nasze płatności już w 2025 r.:
- SEPA Instant – natychmiastowe przelewy euro 24/7
- ISO 20022 – nowy format danych w przelewach, ułatwiający księgowanie i automatyzację
Do tego dochodzi PSD2 – dyrektywa, dzięki której sklepy online mogą (za zgodą) zainicjować przelew bez pośrednictwa bramek płatności. To tzw. PIS (Payment Initiation Service), czyli jedna z podstaw otwartej bankowości.
Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)
Ile idzie standardowy przelew bankowy?
Standardowy przelew krajowy (Elixir) dociera do odbiorcy w ciągu kilku godzin, ale maksymalnie w ciągu jednego dnia roboczego. Czas realizacji zależy od sesji wychodzących i przychodzących w bankach nadawcy i odbiorcy. Przelew zlecony w piątek wieczorem dotrze dopiero w poniedziałek.
Jaki jest najszybszy sposób na przelanie pieniędzy?
Najszybszym sposobem jest przelew natychmiastowy (Express Elixir, BlueCash) lub BLIK na telefon. Pieniądze trafiają na konto odbiorcy w ciągu kilkunastu sekund, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, również w święta.
Jak najtaniej wysłać pieniądze za granicę?
Jeśli wysyłasz euro w obrębie Europy, najtańszy jest przelew SEPA, który często jest darmowy w bankowości online. Dla innych walut i kierunków, zamiast drogiego przelewu SWIFT w banku, znacznie tańsze i szybsze są usługi firm FinTech, takich jak Wise, Revolut czy Zen.com.
Czy mogę odzyskać pieniądze wysłane na zły numer konta?
Tak, jest to możliwe. Należy niezwłocznie skontaktować się ze swoim bankiem i złożyć reklamację. Bank ma 3 dni na poinformowanie odbiorcy o pomyłce. Odbiorca ma 30 dni na dobrowolny zwrot środków. Jeśli tego не zrobi, bank przekaże Ci jego dane, abyś mógł dochodzić zwrotu na drodze sądowej.
Aktualizacja artykułu: 12 czerwca 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.