Przelewy bankowe to codzienność dla każdego posiadacza konta osobistego lub firmowego. Niezależnie od tego, czy płacisz rachunki, robisz zakupy online, czy przekazujesz kieszonkowe dziecku – te operacje odbywają się niemal niezauważalnie. A jednak to od nich zależy terminowość Twoich płatności, kontrola nad budżetem i bezpieczeństwo pieniędzy. Ten poradnik pomoże Ci zrozumieć, jak działają przelewy krajowe i zagraniczne, czym się różnią, i jak je wykorzystać w praktyce – bez niespodzianek i opóźnień.
Czym są przelewy bankowe i jak je dzielimy?
Przelew bankowy to instrukcja przesłania pieniędzy z jednego konta na drugie. W zależności od miejsca docelowego i technologii, dzielimy je na krajowe i zagraniczne.
Przelewy krajowe obejmują transakcje realizowane w Polsce w złotówkach:
- Przelewy wewnętrzne – w obrębie tego samego banku
- Przelewy zewnętrzne – między bankami, czyli:
- Standardowe – w systemie Elixir
- Natychmiastowe – przez Express Elixir lub BlueCash
- Wysokokwotowe – w systemie SORBNET2
- Przelewy mobilne – np. BLIK na telefon
Przelewy zagraniczne to wszystkie operacje poza granicami Polski. Obejmują systemy SEPA (dla euro w Europie) oraz SWIFT (dla wszystkich walut i kierunków).
Jak działa Elixir – standardowy przelew między bankami?
Elixir to podstawowy system rozliczeniowy w Polsce. Działa w dni robocze i przetwarza przelewy w trzech sesjach: porannej, popołudniowej i wieczornej. Ostateczny czas dotarcia pieniędzy zależy od godzin sesji w banku nadawcy i odbiorcy.
Dla przykładu:
- PKO BP: sesje wychodzące – 08:00, 11:45, 14:30; przychodzące – 11:30, 15:10, 17:30
Przelewy Elixir są zwykle darmowe i idealnie sprawdzają się przy standardowych płatnościach, jeśli czas nie gra roli.
Przelewy natychmiastowe: Express Elixir, BlueCash i BLIK na telefon
Jeśli liczy się czas, lepiej wybrać przelew natychmiastowy. Działa w kilka sekund, niezależnie od dnia tygodnia.
Porównanie najpopularniejszych opcji:
| Typ przelewu | Szybkość | Koszt (typowy) | Dostępność | Limit kwoty | Typowe zastosowanie |
|---|---|---|---|---|---|
| Elixir | Od kilku godzin do 1 dnia | 0 zł | Dni robocze | Brak | Standardowe przelewy |
| Express Elixir | Do 15 sekund | 5–10 zł | 24/7 | Do 100 000 zł | Pilne płatności |
| BlueCash | Do kilku minut | 2–5 zł | 24/7 | Wg banku | Zakupy, spłata kredytu |
| BLIK na telefon | Natychmiast | 0 zł | 24/7 | 1–5 tys. zł | Przelewy prywatne |
BLIK na telefon to funkcja przelewu P2P (person to person) – wystarczy znać numer telefonu odbiorcy. Przelew jest natychmiastowy i darmowy. Można też skorzystać z opcji „Poproś o przelew BLIK”, jeśli to Ty czekasz na pieniądze.
Dla porównania: BLIK kodem to metoda płatności w sklepach i online, a nie przelew.
Kiedy używa się przelewu SORBNET2?
SORBNET2 obsługuje przelewy o wysokiej wartości – przede wszystkim te powyżej 1 mln zł. Realizowany jest w czasie rzeczywistym, bez pośredników. Można go użyć także dla mniejszych kwot, np. przy zakupie mieszkania lub przetargu.
System działa w dni robocze do ok. 15:30. Opłata? Od 20 do 50 zł, w zależności od banku.
Przelew SEPA – szybkie euro w Europie
Przelew SEPA to bezpieczny i szybki sposób na przesłanie euro w obrębie krajów UE, ale także m.in. do Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Norwegii. Rozliczenie trwa maksymalnie 1 dzień roboczy.
Przelewy SEPA:
- działają w systemie SHA – każda strona pokrywa koszty swojego banku
- są często bezpłatne w bankowości internetowej
- mogą być realizowane w trybie ekspresowym, jeśli zlecone rano
Przelew z konta prowadzonego w euro pozwala uniknąć niekorzystnego przewalutowania.
SWIFT – przelew na cały świat. I pułapki z tym związane
SWIFT obsługuje przelewy w dowolnej walucie do każdego kraju, ale opiera się na sieci banków pośredniczących. Każdy z nich pobiera własną opłatę. Końcowy koszt jest trudny do przewidzenia – nadawca nie wie, ile banków przejdzie po drodze.
Opcje kosztowe:
- OUR – wszystko płaci nadawca
- SHA – koszty dzielone
- BEN – wszystko płaci odbiorca
Zanim zdecydujesz się na przelew SWIFT, sprawdź alternatywy:
- Wise, Revolut, Zen.com – taniej i szybciej
- lepszy kurs wymiany niż w banku
- brak pośredników = przewidywalna opłata
Split Payment – specjalny przelew dla firm
Split Payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP), polega na tym, że kwota netto trafia na zwykłe konto odbiorcy, a VAT – na specjalne subkonto VAT. Mechanizm ten obowiązuje przy wybranych transakcjach B2B i stanowi zabezpieczenie przed wyłudzeniami.
Automatyczne płatności: zlecenie stałe i polecenie zapłaty
Obie usługi automatyzują płatności, ale różnią się szczegółami:
- Zlecenie stałe – przelew na stałą kwotę, np. czynsz
- Polecenie zapłaty – odbiorca pobiera dynamiczną kwotę, np. za media
Warto korzystać z obu opcji – dostosowując je do rodzaju płatności.
Reklama - Ekspert kredytowy
Błąd w przelewie lub oszustwo – co robić?
Gdy przelew trafił do złej osoby:
- jeśli nie opuścił banku – da się go anulować
- jeśli już wyszedł – złóż reklamację
- odbiorca ma 30 dni na zwrot; potem możesz iść do sądu
W przypadku oszustw (np. phishing), pomocna może być procedura chargeback – bank odzyskuje środki, jeśli płaciłeś kartą.
Aktualne metody oszustw:
- fałszywe SMS-y „na dopłatę do paczki”
- rzekomi pracownicy banku proszący o instalację AnyDesk
- wiadomości od „znajomego” z prośbą o przelew BLIK
Warto też korzystać z usługi „Sprawdź numer IBAN”, która pomaga potwierdzić, czy rachunek należy do osoby fizycznej czy firmy.
Przyszłość przelewów: SEPA Instant, ISO 20022 i otwarta bankowość
Dwa trendy zmienią nasze płatności już w 2025 r.:
- SEPA Instant – natychmiastowe przelewy euro 24/7
- ISO 20022 – nowy format danych w przelewach, ułatwiający księgowanie i automatyzację
Do tego dochodzi PSD2 – dyrektywa, dzięki której sklepy online mogą (za zgodą) zainicjować przelew bez pośrednictwa bramek płatności. To tzw. PIS (Payment Initiation Service), czyli jedna z podstaw otwartej bankowości.
Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)
Ile idzie standardowy przelew bankowy?
Standardowy przelew krajowy (Elixir) dociera do odbiorcy w ciągu kilku godzin, ale maksymalnie w ciągu jednego dnia roboczego. Czas realizacji zależy od sesji wychodzących i przychodzących w bankach nadawcy i odbiorcy. Przelew zlecony w piątek wieczorem dotrze dopiero w poniedziałek.
Jaki jest najszybszy sposób na przelanie pieniędzy?
Najszybszym sposobem jest przelew natychmiastowy (Express Elixir lub BlueCash) oraz BLIK na telefon. Pieniądze trafiają na konto odbiorcy w ciągu kilkunastu sekund – działają 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, również w weekendy i święta.
Jak najtaniej wysłać pieniądze za granicę?
Dla przelewów w euro w obrębie Unii Europejskiej najtańszy jest przelew SEPA – często darmowy w bankowości internetowej. Dla innych walut warto skorzystać z usług FinTechów, takich jak Wise, Revolut, Zen.com, które oferują lepsze kursy i niższe opłaty niż tradycyjne przelewy SWIFT w banku.
Czy mogę odzyskać pieniądze wysłane na zły numer konta?
Tak – skontaktuj się jak najszybciej ze swoim bankiem i złóż reklamację. Bank ma 3 dni robocze na poinformowanie odbiorcy o błędzie. Odbiorca ma 30 dni na dobrowolny zwrot. Jeśli nie odda pieniędzy, bank musi przekazać Ci jego dane, co umożliwia dochodzenie zwrotu przed sądem.
Aktualizacja artykułu: 12 czerwca 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.