Masz problem ze spłatą raty kredytu? Zgłoś się do banku, zanim wyśle monit. Masz prawo do restrukturyzacji, mediacji lub – jeśli zajdzie taka potrzeba – do złożenia pozwu. W tym artykule pokazuję, jak porozmawiać z bankiem, przygotować dokumenty i przejąć kontrolę nad sytuacją.
Trudności ze spłatą kredytu – kiedy i jak zacząć rozmowy z bankiem, aby uniknąć windykacji?
Zanim pojawi się monit, warto działać. Nie czekaj, aż bank podejmie kroki windykacyjne. Zgłoś się wcześniej na spokojnie i z inicjatywą.
Problemy finansowe nie są powodem do wstydu. Czasem wystarczy nieprzewidziany wydatek, choroba, wypowiedzenie z pracy albo wzrost kosztów życia, żeby sytuacja się pogorszyła. Warto wtedy zadzwonić do banku – szybka reakcja zwiększa szanse na ugodowe rozwiązanie.
Banki postrzegają proaktywnego klienta jako partnera do rozmowy, nie jako problem. Unikanie kontaktu to najgorszy możliwy scenariusz – uruchamia kosztowne i zautomatyzowane procesy windykacyjne.
Przygotowanie do negocjacji z bankiem – jakie dokumenty zebrać i jak rzetelnie ocenić swoją sytuację finansową?
Bank potrzebuje konkretów, czyli dokumentów i liczb, nie samej opowieści.
Co warto mieć przy sobie:
- pełną umowę kredytową (wraz z aneksami i regulaminami),
- historię spłat z konta,
- dokumenty dochodowe (PIT, zaświadczenie od pracodawcy, wyciągi z konta),
- zestawienie miesięcznych wydatków,
- dokumentację potwierdzającą trudną sytuację (np. L4, wypowiedzenie umowy, decyzja z PUP),
- przemyślane cele negocjacyjne (np. „realna dla mnie rata to 1500 zł”, „potrzebuję 4 miesięcy karencji”).
Interaktywne narzędzia dla Ciebie
✔️ Checklista do rozmowy z bankiem
✔️ Kalkulator budżetu domowego do restrukturyzacji
✔️ Generator wniosku o restrukturyzację
Uwaga! Informacje nie są zapisywane na serwerze
Restrukturyzacja kredytu – jakie konkretne rozwiązania i propozycje możesz przedstawić w negocjacjach z bankiem?
Oto najczęściej stosowane formy restrukturyzacji:
| Rozwiązanie | Efekt |
|---|---|
| Wydłużenie okresu spłaty | Niższa rata, ale dłuższy czas kredytowania |
| Karencja | Przerwa w spłacie kapitału (np. przez 6–12 miesięcy) |
| Obniżenie marży | Niższe koszty kredytu, niższa rata |
| Konsolidacja | Zamiana kilku rat na jedną, często niższą |
| Przewalutowanie | Zmniejszenie ryzyka walutowego, np. przy kredycie we frankach |
| Umorzenie części długu | Zmniejszenie całego zadłużenia (opcja stosowana bardzo rzadko) |
Według danych BIK za 2024 rok, restrukturyzacją objęto ponad 92 tysiące umów kredytowych, z czego 70% dotyczyło kredytów hipotecznych.
Przedstawiając konkretny plan, pokazujesz, że jesteś wiarygodnym partnerem. Dla banku restrukturyzacja jest często lepszym rozwiązaniem niż kosztowna windykacja.
Negocjacje a mediacja bankowa – czym się różnią te dwie ścieżki i którą z nich wybrać?
Negocjacje prowadzisz sam – bezpośrednio z bankiem. To prostsza i szybsza forma porozumienia, szczególnie gdy relacja jest pozytywna.
Mediacja sprawdzi się, gdy:
- bank odrzuca Twoje propozycje lub nie reaguje,
- potrzebujesz wsparcia neutralnej strony trzeciej.
O pomoc możesz zwrócić się m.in. do Rzecznika Finansowego oraz Sądu Polubownego przy KNF.
Którą ścieżkę wybrać? Tabela porównawcza opcji
| Kryterium | Negocjacje / Restrukturyzacja | Mediacja (ADR) | Proces sądowy |
|---|---|---|---|
| Cel główny | Poprawa płynności, uniknięcie windykacji | Ugoda korzystniejsza niż oferta banku | Unieważnienie umowy, zwrot nadpłat i odsetek |
| Czas trwania | Tygodnie | Miesiące | Lata |
| Koszty | Niskie (np. opłata za aneks) | Zwykle pokrywa bank | 1000 zł + prawnik |
| Wsparcie prawne | Zalecane | Wysoce zalecane / Niezbędne | Obowiązkowe |
Formalna mediacja z bankiem – jak wygląda procedura krok po kroku przed KNF i Rzecznikiem Finansowym?
Jeśli rozmowy z bankiem nie przynoszą efektu, skorzystaj z jednej z formalnych ścieżek:
1. Rzecznik Finansowy
- Złóż wcześniej reklamację w banku.
- Wypełnij formularz na stronie rf.gov.pl.
- Mediacja jest bezpłatna, ale wymaga dokumentów.
2. Sąd Polubowny przy KNF
- Specjalizuje się w kredytach frankowych i skomplikowanych sprawach bankowych.
- Cały proces odbywa się zdalnie przez telefon lub internet.
- Bank często pokrywa koszty, zwłaszcza przy kredytach indeksowanych.
Warto wiedzieć: Ugoda zawarta w toku mediacji, jeśli zostanie zatwierdzona przez sąd, zyskuje taką samą moc prawną jak ugoda sądowa.
Opinie i publikacje
„Dzięki wskazówkom z Pana bloga Homebanking.pl udało mi się uniknąć windykacji i odzyskać kontrolę nad domowym budżetem.” – czytelniczka z Poznania„Wzór wniosku o restrukturyzację był dokładnie tym, czego potrzebowałem. Bank zareagował pozytywnie.” Anna, Warszawa
Cytat eksperta
„Dobre przygotowanie i kontakt z bankiem przed terminem spłaty to nie oznaka słabości, ale odpowiedzialności. Im wcześniej działasz, tym większa szansa na realne rozwiązania.”
– Jacek Grudniewski, specjalista od kredytów hipotecznych i gotówkowych
Jakie prawa i obowiązki ma kredytobiorca i bank w świetle ustawy Prawo bankowe (art. 75c)?
Art. 75c Prawa bankowego chroni osoby, które mają problemy ze spłatą kredytu.
Bank ma obowiązek:
- wysłać wezwanie do zapłaty z co najmniej 14-dniowym terminem na odpowiedź,
- wskazać możliwość restrukturyzacji.
Jeśli bank nie spełni tych warunków, wypowiedzenie może być nieskuteczne. Sąd może je uchylić, pod warunkiem, że klient działał z należytą starannością.
W przypadku kredytów hipotecznych w grę wchodzi również art. 33 ustawy o kredycie hipotecznym. Bank musi poinformować o Funduszu Wsparcia Kredytobiorców prowadzonym przez BGK.
Ugoda restrukturyzacyjna z bankiem – co powinna zawierać i na co zwrócić szczególną uwagę?
Ugoda to wiążąca umowa – nie podpisuj jej bez pełnego zrozumienia treści.
Na co zwrócić uwagę:
- czy nowy harmonogram spłaty jest realny,
- czy rata nie przekracza Twoich możliwości,
- czy nie naliczono dodatkowych kosztów (prowizje, opłaty za aneks, ubezpieczenia),
- czy zawiera klauzulę zrzeczenia się roszczeń.
Analizuj wpływ ugody na całkowity koszt kredytu – niska rata dziś nie zawsze oznacza opłacalność w długim okresie.
Uwaga podatkowa: Jeśli bank umorzy część długu, traktowane jest to jako Twój przychód. Pojawi się obowiązek rozliczenia w PIT.
Gdy negocjacje z bankiem kończą się niepowodzeniem – co dalej?
Jeśli bank nie odpowiada, przeciąga sprawę lub oferuje gorsze warunki niż w pierwotnej umowie – rozważ postępowanie sądowe.
Co możesz osiągnąć:
- zakwestionować wypowiedzenie kredytu,
- unieważnić umowę (szczególnie przy kredytach frankowych),
- odzyskać nadpłacone raty i odsetki.
Ważne informacje:
- opłata sądowa: 1000 zł niezależnie od wartości sporu,
- możliwość zabezpieczenia roszczeń, np. wstrzymania egzekucji,
- przy wygranej: bank zwraca koszty postępowania.
Z danych ZBP wynika, że liczba spraw frankowych w Polsce przekroczyła 117 tys. pod koniec 2024 roku. 70–80% wyroków kończy się unieważnieniem umowy.
Profesjonalne wsparcie – kiedy warto mieć prawnika lub kancelarię?
Nie każdą sprawę trzeba od razu kierować do kancelarii, ale w wielu przypadkach warto zasięgnąć porady.
Pomoc specjalisty przyda się:
- przy analizie ugody pod kątem skutków prawnych i finansowych,
- podczas formalnej mediacji, zwłaszcza z dużymi bankami,
- w przypadku sprawy sądowej – prawnik przygotuje pozew, dokumentację i może reprezentować Cię przed sądem.
Wiele kancelarii działa w modelu: opłata początkowa + success fee od wygranej. Zawsze pytaj o zakres umowy i zasady rozliczenia.
Jaka ścieżka dla kogo? Scenariusze kredytobiorców
Scenariusz 1: Kredyt w PLN i utrata pracy
✅ Skontaktuj się z bankiem; zapytaj o karencję lub wydłużenie okresu. Działaj zanim pojawią się opóźnienia – to zwiększa szanse.
Scenariusz 2: Kredyt frankowy i nieprawidłowości
✅ Sprawdź, czy Twoja umowa zawiera klauzule niedozwolone. Rozważ pozew lub mediację z udziałem KNF.
Scenariusz 3: Kredyt opóźniony, brak kontaktu z bankiem
✅ Złóż wniosek o mediację do Rzecznika Finansowego. To może zatrzymać windykację i przywrócić rozmowy.
FAQ – najczęstsze pytania i odpowiedzi
- Czy każda ugoda jest korzystna? Nie, niektóre blokują drogę sądową.
- Czy bank musi przyjąć wniosek o restrukturyzację? Nie, ale ma obowiązek go rozpatrzyć.
- Co jeśli bank wypowiedział umowę bez wcześniejszego wezwania? Art. 75c może pomóc nawet w sądzie.
- Czy wpis o restrukturyzacji psuje historię BIK? Jest widoczny, ale lepszy niż opóźnienie >90 dni.
- Gdzie zgłosić mediację? Do KNF lub Rzecznika Finansowego.
- Ile kosztuje sprawa z bankiem? 1000 zł + ewentualne koszty biegłych, kancelarii. Przy wygranej – bank zwraca.
- Czy da się negocjować, jeśli sprawa trafiła do komornika? Tak, ale jest trudniej, dlatego działaj wcześniej.
- Czy bank może odmówić mediacji? Tak, udział w mediacji jest dobrowolny.
- Co jeśli nie mam żadnych środków? Sprawdź, czy możesz ogłosić upadłość konsumencką.
Artykuły autora ukazały się m.in. w czołowych serwisach branżowych. Występował jako gość webinarów nt. kredytów hipotecznych i gotówkowych.
Aktualizacja artykułu: 28 czerwca 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.