- Karencja to zwykle zawieszenie spłaty kapitału przy jednoczesnej spłacie odsetek (i czasem składek ubezpieczeniowych).
- Nie zmniejszasz salda długu w okresie karencji, więc całkowity koszt kredytu rośnie.
- BIK: zmiana harmonogramu może być widoczna w historii; kluczowe jest, aby spłacać raty zgodnie z nowym planem.
- Ustawowe wakacje kredytowe miały reguły i okna czasowe w 2024 r.; to mechanizm odrębny od karencji.
Karencja w spłacie kredytu pomaga przetrwać chwilowy spadek płynności (np. utrata pracy, choroba), ale działa jak „oddech”, a nie „leczenie”: płacisz odsetki, a kapitał stoi w miejscu.
Parametry rynkowe, które warto znać przed liczeniem kosztu
- Stopa referencyjna NBP: 4,00% (obowiązuje od 04/12/2025 r.).
- To nie jest oprocentowanie Twojej hipoteki, ale wpływa na otoczenie stóp i pośrednio na poziomy stawek rynkowych.
Warianty rozwiązań w skrócie
| Rozwiązanie | Co zawieszasz | Co dalej płacisz | Typowe zastosowanie |
|---|---|---|---|
| Karencja (kapitał) | kapitał raty | odsetki + ewentualne ubezpieczenia | chwilowa ulga, często także okres wypłat transz przy budowie |
| Restrukturyzacja | zależnie od ustaleń (rata, okres, harmonogram) | zgodnie z nową umową lub aneksem | gdy problem trwa dłużej niż kilka miesięcy |
| Ustawowe wakacje kredytowe (2024) | cała rata (kapitał + odsetki) | zwykle tylko ubezpieczenia powiązane | mechanizm ustawowy, obowiązywał w 2024 r. przy spełnieniu kryteriów |
| FWK (Fundusz Wsparcia Kredytobiorców) | nie zawieszasz raty, dostajesz wsparcie do rat | rata jest „dofinansowana” zgodnie z decyzją | gdy sytuacja jest trudna i spełniasz kryteria ustawowe |
Na czym polega karencja w spłacie kredytu i kto może o nią wnioskować?
Karencja w praktyce występuje w dwóch wariantach: „umownym” (często przy kredycie na budowę i wypłacie transz) oraz „na wniosek”, gdy pojawiają się przejściowe trudności finansowe.
W obu przypadkach mechanika jest podobna: przez pewien czas nie spłacasz kapitału, więc saldo kredytu „stoi”, a koszt odsetkowy nalicza się od pełnej kwoty zadłużenia.
W dokumentach banku możesz spotkać też nazwę „odroczenie spłaty kapitału”. Sens jest ten sam: niższa rata teraz, wyższy koszt całkowity w długim terminie.
Karencja w spłacie kredytu a ustawowe wakacje kredytowe 2024: czym to się różni w praktyce?
Wakacje kredytowe 2024 były mechanizmem ustawowym, w którym można było zawiesić spłatę rat w łącznym wymiarze 4 miesięcy:
2 miesiące w okresie 01/06/2024 r. – 31/08/2024 r. oraz kolejne 2 miesiące w okresie 01/09/2024 r. – 31/12/2024 r..
Poza ewentualnymi ubezpieczeniami, zawieszona była rata kapitałowo-odsetkowa.
Karencja jest narzędziem umownym (bankowym): zależy od Twojej umowy lub decyzji banku przy wniosku i może mieć różne parametry w różnych instytucjach.
Jakie warunki bank sprawdza, aby zgodzić się na karencję?
- Terminowość dotychczasowych spłat (im czyściej, tym lepiej).
- Brak aktywnych zaległości lub ich niska skala (to zależy od polityki banku).
- Uzasadnienie i dokumenty: np. utrata dochodu, L4, urodzenie dziecka, spadek przychodów w działalności.
- Realność planu „po karencji”: bank częściej zgadza się, gdy przedstawiasz konkretny termin i źródło dochodu.
Jeżeli problem jest poważniejszy niż krótkotrwały spadek płynności, bank może zamiast karencji zaproponować restrukturyzację (np. wydłużenie okresu, zmianę harmonogramu, czasowe obniżenie rat).
Jak wygląda procedura karencji krok po kroku?
- Złóż wniosek (online lub w placówce): okres karencji, powód, numer umowy.
- Dołącz dokumenty: np. potwierdzenie utraty pracy, L4, dokumenty finansowe działalności.
- Odbierz decyzję: w praktyce od kilku dni do kilku tygodni, zależnie od banku i kanału.
- Podpisz aneks (jeżeli wymagany) i pobierz nowy harmonogram.
Zanim podpiszesz aneks, sprawdź w taryfie opłat, czy bank pobiera opłatę za zmianę warunków. Poproś też o jasną informację, jak bank rozliczy „brakujący kapitał”.
- wydłużenie okresu o miesiące karencji (często niższe ryzyko skoku raty),
- pozostawienie terminu końca bez zmian (często wyższa rata po karencji),
- dopisanie kapitału proporcjonalnie do pozostałych rat (mechanika zależy od banku i umowy).
Jak karencja wpływa na koszt kredytu i przyszłe raty?
Przykład (prosty i policzalny): saldo 200 000 zł, oprocentowanie 8% rocznie.
Odsetki miesięczne to ok. 1 333 zł (200 000 × 0,08 ÷ 12). Przy karencji 6 miesięcy zapłacisz ok. 8 000 zł odsetek, a kapitał nie zmniejszy się ani o złotówkę.
Po karencji bank rozlicza „brakujący kapitał” najczęściej na dwa sposoby:
- Wydłużenie okresu: rata bywa zbliżona, ale kredyt trwa dłużej.
- Bez zmiany terminu końca: rata rośnie, bo kapitał trzeba spłacić w krótszym czasie.
Wpływ karencji na BIK i przyszłą zdolność kredytową
BIK gromadzi historię Twoich kredytów, a terminowość spłat jest jednym z istotnych czynników oceny. Jeżeli po karencji spłacasz wszystko zgodnie z nowym harmonogramem, nie generujesz negatywnych opóźnień.
Praktycznie: trzymaj dokumenty (wniosek, decyzję, aneks, harmonogram). Jeśli w przyszłości inny bank zapyta o zmianę warunków, masz gotowe, krótkie wyjaśnienie i papier.
Kiedy karencja w spłacie kredytu ma sens, a kiedy szkodzi?
- Masz krótką lukę w dochodach (np. zmiana pracy, sezonowość w działalności).
- Czekasz na wpływ środków (np. rozliczenie kontraktu, ostatnia transza).
- Masz jednorazowe, wysokie koszty (np. remont), ale wiesz, kiedy wracasz do normalnych rat.
Alternatywy dla karencji: restrukturyzacja, konsolidacja i FWK
- Restrukturyzacja: zmiana harmonogramu, rat lub okresu spłaty (w tym czasowe rozwiązania). Zakres zależy od banku i ustaleń.
- Konsolidacja: jeden kredyt zamiast kilku, często z niższą ratą, ale zwykle z dłuższym okresem.
- FWK: wsparcie dla kredytobiorców w trudnej sytuacji; po zmianach w 2024 r. maksymalne parametry to 3 000 zł miesięcznie, do 40 miesięcy, zwrot w 200 ratach, a maksymalna wartość wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia to 120 000 zł. Umorzenie pozostałych 66 rat następuje po terminowej spłacie 134 rat.
Jak karencja wygląda w praktyce: przykładowe zasady w bankach
| Bank / przykład | Maksymalny okres karencji (wg źródła) | Warunki / uwagi |
|---|---|---|
| mBank | od 1 do 6 miesięcy | najczęściej wymogi typu: po spłacie min. 6 rat i bez zaległości; szczegóły zależą od produktu i kanału wniosku |
| Alior Bank (Megahipoteka) | do 60 miesięcy łącznie (z ograniczeniami) | w dokumentach produktu wskazano limit łączny oraz limity „w oknie czasu”; sprawdź aktualną kartę produktu i regulamin |
| Santander Bank Polska (kredyt z transzami) | dodatkowa karencja do 6 miesięcy, maks. 36 miesięcy od uruchomienia pierwszej transzy | dotyczy kredytu wypłacanego w transzach; szczegóły zależą od konstrukcji umowy |
| Inne banki | zależnie od umowy i decyzji banku | część banków daje karencję tylko w określonych momentach (np. okres inwestycji), część rozpatruje wnioski indywidualnie |
Macierz decyzji: co wybrać w zależności od sytuacji
| Sytuacja | Najczęściej ma sens | Uważaj na | Co przygotować |
|---|---|---|---|
| problem na 1–3 miesiące, wracasz do dochodu | karencja (kapitał) | koszt odsetek od pełnego salda, skok raty po karencji | wniosek, krótki opis sytuacji, dokumenty potwierdzające |
| problem na 6–12 miesięcy lub niepewność dochodu | restrukturyzacja (wariant „bezpieczniejszy”) | wydłużenie okresu, koszt całkowity, warunki aneksu | budżet domowy, plan naprawczy, dokumenty finansowe |
| trudna sytuacja, spełniasz kryteria ustawowe | FWK (dopłaty do rat) | formalności, kryteria dochodowe i RdD | dokumenty dochodu, kosztów, raty, sytuacji życiowej |
| wiele zobowiązań, rata „nie mieści się” w budżecie | konsolidacja (jeśli masz zdolność) | dłuższy okres i finalnie wyższy koszt | zestawienie zobowiązań, dochody, BIK, koszty stałe |
- Czy masz plan powrotu do normalnej raty po karencji (konkretny termin i źródło dochodu)?
- Czy policzyłeś koszt (odsetki w karencji + ewentualna opłata lub aneks)?
- Czy znasz wariant rozliczenia: wydłużenie okresu czy wyższa rata po karencji?
- Czy masz dokumenty potwierdzające przyczynę wniosku?
- Czy rozważyłeś alternatywy: restrukturyzacja, FWK, konsolidacja?
Słowniczek pojęć
Karencja (kapitał)
czasowe wstrzymanie spłaty kapitału przy jednoczesnej spłacie odsetek.
Odroczenie spłaty kapitału
częsta nazwa bankowa karencji, spotykana w komunikatach i panelach bankowości.
Harmonogram spłaty
plan rat po zmianie warunków; to on pokazuje, czy rata wzrośnie lub czy wydłuży się okres spłaty.
Aneks
dokument zmieniający warunki umowy, często wymagany przy karencji na wniosek.
FWK
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, czyli dopłaty do rat w trudnej sytuacji, według kryteriów ustawowych.
RdD
wskaźnik „rata do dochodu”, używany m.in. w kryteriach programów ustawowych.
BIK
Biuro Informacji Kredytowej, które gromadzi historię zobowiązań i terminowość spłat.
FAQ – najczęstsze pytania o karencję w spłacie kredytu
1. Czy karencja oznacza całkowite zawieszenie rat kredytu?
Nie. W typowej karencji zawieszasz spłatę kapitału, ale nadal płacisz odsetki oraz ewentualne składki ubezpieczeniowe.
2. Kiedy karencja ma największy sens?
Gdy problem jest czasowy i potrafisz wskazać, skąd wrócisz do normalnych rat w ciągu kilku miesięcy (np. nowa praca, sezonowość, rozliczenie kontraktu).
3. Czy trzeba uzasadniać wniosek o karencję?
Najczęściej tak. Bank zwykle oczekuje uzasadnienia i dokumentów potwierdzających sytuację (np. L4, utrata dochodu, dokumenty finansowe firmy).
4. Czy bank może odmówić karencji?
Tak. Decyzja zależy od polityki banku i Twojej sytuacji. Przy zaległościach bank częściej proponuje inne narzędzia (np. restrukturyzację).
5. Jak długo trwa karencja?
To zależy od banku i umowy. W wielu bankach spotyka się okresy 1–6 miesięcy na wniosek, a przy budowie i transzach karencja bywa dłuższa.
6. Czy karencja wpływa na historię w BIK?
BIK gromadzi historię kredytową i terminowość spłat. Zmiana harmonogramu może być widoczna, ale najbardziej szkodliwe są opóźnienia. Kluczowe jest spłacanie rat zgodnie z nowym planem.
7. Czy karencja jest bezpłatna?
Nie zawsze. Część banków pobiera opłatę za aneks, a nawet jeśli opłaty nie ma, koszt rośnie przez odsetki naliczane od pełnego salda zadłużenia.
Źródła (stan na 13/12/2025 r.)
- Ministerstwo Finansów: wakacje kredytowe 2024 i zmiany FWK (06/05/2024 r.)
- podatki.gov.pl: wsparcie dla kredytobiorców (wakacje 2024, FWK)
- BIK: wakacje kredytowe a adnotacja w raporcie BIK
- BIK: czym jest ocena punktowa i co na nią wpływa
- ISAP: ustawa o kredycie hipotecznym (23/03/2017 r.)
- mBank: wsparcie w spłacie, karencja w spłacie kapitału
- Alior Bank: Megahipoteka, karta produktu (zasady karencji)
- Santander Bank Polska: kredyt mieszkaniowy (informacje o karencji przy transzach)
- NBP: podstawowe stopy procentowe NBP (tabela)
- NBP: komunikat po posiedzeniu RPP (03/12/2025 r., wejście w życie od 04/12/2025 r.)
Aktualizacja artykułu: 14 grudnia 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.
Masz pytanie? Zadaj je w komentarzu – odpowiadam w ciągu 48h. Jeśli chcesz porozmawiać o ofercie kredytowej, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z Ekspertami finansowymi: https://bankmieszkaniowy.pl/kontakt/